Seksisme in de politiek Christine Lagarde en 16 andere vrouwelijke Franse ex-ministers breken ‘omerta’ over gedrag van mannelijke machthebbers.

Bron: NRC Next Peter Vermaas, 17 mei 2016

Mind Your Defence -> wat zou jij doen, zeggen of zwijgen? <-

Het artikel:

De vele schunnige opmerkingen van mannelijke politici in de nieuwe Franse Netflix-serie Marseille stuitte sommige recensenten tegen de borst. Maar de scenarioschrijvers hebben niet heel veel hoeven verzinnen, zo blijkt een week nadat een ondervoorzitter van de Assemblée Nationale moest opstappen nadat collega’s hem van seksuele intimidatie hadden beschuldigd. De beerput gaat langzaam open.

Een minister wil weten van een afgevaardigde: draag je een onderbroek of een string?

Zeventien vrouwelijke ex-ministers uit recente linkse en rechtse regeringen luidden zondag de noodklok over het aanhoudende machisme in de Franse politiek. „Deze keer is het te veel, de omerta en de geheimhouding zijn niet meer mogelijk”, schrijven onder anderen Christine Lagarde (Financiën, onder Nicolas Sarkozy), Roselyne Bachelot (Gezondheid, onder Sarkozy) en Fleur Pellerin (Cultuur, onder François Hollande) in Le Journal du Dimanche.

Ze verwijzen naar een „zwaargewicht uit de regeringen van François Hollande” die bij oud-minister Cécile Duflot informeert naar de kwaliteiten van een parlementslid met de vraag: „Hoe is ze, afgezien van haar prachtige borsten?” Ze noemen „een minister” die in de Assemblée aan een afgevaardigde vraagt of ze een onderbroek of een string draagt. En in het begeleidende artikel vertellen ze over mannelijke collega’s die ongevraagd schoudermassages gaven, twee armen om hun middel sloegen of ze verzoeken kortere rokken te dragen. Seksuele toespelingen of handtastelijkheden „komen niet alleen in ons universum voor, verre van dat, maar de wereld van de politiek heeft een voorbeeldfunctie”, schrijven ze.

Straffeloosheid

Uit angst voor baanverlies doen vrouwen zelden aangifte. Daar moet verandering in komen, vinden de ex-ministers. „Het is genoeg. De straffeloosheid is voorbij. We zwijgen niet meer”, beloven ze.

De openhartigheid volgt op onthullingen over het groene parlementslid Denis Baupin, nu een week geleden. Acht vrouwen die met hem samenwerkten, beschuldigden hem van seksuele intimidatie. Vier van hen, parlements- of gemeenteraadslid van de groene partij EELV, bevestigden bij radiozender France Inter en onderzoekssite Mediapart dat ze door hem zijn betast of suggestieve sms’jes hebben ontvangen. Baupin ontkent, maar werd door Assemblée-voorzitter Claude Bartolone tot aftreden gedwongen.

Een zwaargewicht uit de regering vroeg: hoe is ze, afgezien van haar borsten?

„Hij duwde me tegen een muur, hield mijn borsten vast en probeerde me te zoenen”, zei parlementslid Sandrine Rousseau over een incident in 2011 tijdens een vergaderpauze. Haar collega Isabelle Attard zei dat ze „bijna dagelijks” werd lastiggevallen met seksueel getinte sms-berichten. „Ik hou van je kont”, stond daar onder andere in.

Het gedrag van Baupin zou bij de partijleiding al bekend zijn geweest. Complicerende factor: hij is de echtgenoot van minister van Huisvesting Emmanuelle Cosse. „Veel mensen hebben zich stilgehouden om zijn echtgenote niet te kwetsen”, zei Attard. Baupin en Cosse stapten onlangs om politieke redenen uit de al langer zieltogende EELV, maar dat zou voor de vrouwen niet de doorslag hebben gegeven om naar buiten te treden. Toen Baupin op Internationale Vrouwendag, 8 maart, op Twitter aandacht vroeg voor „geweld tegen vrouwen” werd dat zijn slachtoffers iets te veel.

Mannenwereld

De Franse politiek is nog altijd een mannenwereld. Hoewel in de huidige regering van de socialistische premier Manuel Valls evenveel vrouwen als mannen zitten, is bijna driekwart van de leden van de Assemblée mannelijk. 84 procent van de burgemeesters is man en 90 procent van de departementsvoorzitters. Juist in sectoren waar mannen domineren en tot voor kort geheel de dienst uitmaakten, is de kans op grensoverschrijdend gedrag groot, zei onderzoekster Magali Della Sudda van SciencesPo in Bordeaux in Le Monde.

Daarbij speelt volgens haar een rol dat nergens in de westerse wereld het tijdsgat tussen universeel mannenkiesrecht en kiesrecht voor vrouwen zo groot is als in Frankrijk: terwijl Franse mannen al in 1848 stemrecht kregen, konden vrouwen in Frankrijk pas in 1945 naar de stembus. In de Franse geschiedschrijving, zei Della Sudda, spelen vrouwen slechts een bijrol, op een enkele uitzondering na.

Hiërarchie

Of de inmiddels alom bepleite openheid gaat werken, is de vraag. Nu zijn het vrouwelijke ministers en parlementsleden, een jaar geleden waarschuwde een groep van veertig vrouwelijke journalisten de hommes politiques voor de laatste keer. In een manifest inLibération, getiteld ‘Handen thuis!’, schreven ze dat ze hadden verwacht dat de vervolging van voormalig IMF-baas Dominique Strauss-Kahn voor poging tot verkrachting de omgangsvormen zou veranderen. Maar dat bleek niet het geval. De hiërarchische cultuur van Frankrijk maakt het lastig een gearriveerde politicus tot de orde te roepen.

Een afgevaardigde vertelt hoe collega Denis Baupin haar tegen de muur aan duwde en haar borsten vastpakte

Minister van Financiën Michel Sapin zag in de nieuwe ophef aanleiding uitleg te geven over een gerucht. Volgens het recente boek L’Élysée off, dat een inkijkje in Hollandes presidentschap belooft, zou Sapin 2015 in Davos bij een journaliste die door de knieën moest om een pen op te rapen aan het elastiekje van haar onverhoeds zichtbare onderbroek hebben getrokken.

Dat is „totaal onwaar”, meldde de minister persbureau AFP. Maar hij erkende dat hij een opmerking had gemaakt over „de kleding” van een journaliste „terwijl ik mijn hand op haar rug legde”. Daarachter zat volgens hem „geen enkele agressieve of seksistische” bedoeling.