Rechters hebben te weinig handvatten om seksuele intimidatie op de werkvloer aan te pakken, schrijft Mirjam de Blécourt.

17 januari 2018 BRON:  NRC Next ,Mirjam de Blécourt is partner arbeidsrecht bij Baker McKenzie.

Het #MeToo-initiatief is door Time Magazineuitgeroepen tot het beste van 2017. We kunnen er niet meer om heen: seksuele intimidatie op de werkvloer is aan de orde van de dag. In Nederland zijn er 134.000 gevallen per jaar, blijkt uit onderzoek van TNO. Uiteraard hebben we het hier niet over een flirt. Seksuele intimidatie gaat verder dan een flirt. De tegenbeweging onder leiding van Catherine Deneuve slaat wat mij betreft dan ook de plank mis.

We moeten met zijn allen, bedrijven, overheid en burgers streven naar een veilige werkplek voor iedereen. Oplossingen zijn belangrijk en hoeven niet ingewikkeld te zijn. Regels kunnen worden opgesteld, maar het naleven ervan is cruciaal. Draagvlak is daarbij belangrijk omdat er een cultuuromslag voor nodig is.

Want de moedige mens die opstaat tegen seksuele intimidatie op de werkvloer wordt het op dit moment nog lastig gemaakt, blijkt uit onderzoek van Sagel, hoogleraar arbeidsrecht aan de Universiteit Leiden. Nog te vaak komt het voor dat personen die seksueel intimideren wegkomen met een waarschuwing en dat de geïntimideerde naar een andere afdeling wordt overgeplaatst. Het lijkt dan ook slecht voor je carrière om seksuele intimidatie aan te kaarten. Rechters hebben er geen moeite mee om fraude hard af te straffen, maar ze blijken seksuele intimidatie lastiger te vinden. Ook als de intimidatie bewezen is. En dat kan anno 2018 echt niet meer.

Dat kan komen omdat er weinig regels zijn waarop de rechters zich kunnen baseren. Daarom pleit ik ervoor om ‘gij zult niet stelen’ uit te breiden met ‘gij zult niet seksueel intimideren’ en dat laatste op te nemen in de Corporate Governance Code. Die Code schrijft gedragsregels voor die gelden voor de grote bedrijven in Nederland. Een dergelijke regel in de Code zal helpen omdat 97 procent van de bedrijven zich daadwerkelijk aan de Code houdt. Daarbij kunnen de raad van commissarissen en de ondernemingsraad ook een rol krijgen. Dat is een begin.

Kom op voor je collega bij een misplaatste grap: ‘Besef je wel hoe jouw grap opgevat kan worden?’

Daarnaast zou binnen ieder bedrijf aan de hand van een gedragscode tijdens de eerste training – vaak vlak nadat je ergens begint te werken – duidelijk moeten worden gemaakt dat seksueel intimidatie ontslag tot gevolg heeft, net als na fraude en discriminatie.

Tijdens opfriscursussen voor het hele personeel dient seksuele intimidatie weer aan de orde te komen. Ook dat geeft rechters een handvat om ontslag op staande voet te honoreren als een werknemer seksueel intimideert. Uit onderzoek blijkt dat het helpt als er binnen het bedrijf een speak up-cultuur heerst. De verantwoordelijkheid wordt daarmee breder. Het gaat niet meer alleen om de intimideerder en geïntimideerde, maar het bespreken en aankaarten van misstanden wordt een verantwoordelijkheid van alle werknemers. Als jij ziet dat een collega intimideert op de werkvloer, dan moet je daar wat van zeggen. Bij een flauwe, misplaatste grap, kom je op voor je collega: „Besef je wel hoe jouw grap opgevat kan worden?”

Uit onderzoek blijkt dat in bedrijven waar meer vrouwen aan de top staan, seksuele intimidatie beduidend minder voorkomt. Dat brengt mij tot slot op een quotum voor vrouwen aan de top. Daar hebben we de laatste jaren in Nederland stappen in gezet. Er geldt een wettelijk streefcijfer (van 30 procent) voor een evenwichtige verdeling van vrouw en man aan de top. Dat geldt voor raden van bestuur en raden van commissarissen. In Nederland zijn er – volgens de Female Board Index – slechts enkele bedrijven die aan het streefcijfer voor beide raden voldoet. In 2017 bedroeg het percentage vrouwen in raden van commissarissen bijna een op vier. En hoewel dat percentage is gestegen, werd het wettelijke streefcijfer niet gehaald. Raden van bestuur bestaan slechts voor 6,2 procent uit vrouwen. Het is tijd voor een quotum of een sanctie als het streefcijfer niet gehaald wordt en geen afdoende verklaring wordt gegeven in het jaarverslag. Italië en België zouden daarbij als voorbeeld kunnen dienen. Deze landen leggen een boete op met de mogelijkheid tot ontbinding van het bestuur. Een loonsanctie voor de overige leden van de raad van bestuur zou eveneens de moeite waard zijn. Zolang wij geen quota hebben, stel ik voor om een minister van Emancipatie in het leven te roepen: de tijd is om.